Van bakovens naar de kunst

Een tweejaarlijkse kunstmanifestatie met kunstenaars die iets hebben met 'Neel': neigt de Bienneel Maasniel, die deze maand haar primeur kent, naar meer dan nostalgie? Medeorganisator Edwin Becker, conservator bij het Van Goghmuseum, vindt dat hij de lijn van zijn vader en grootvader voortzet. Niet met het maken van bakovens, maar in de kunsten. “De plek waar je verleden ligt, moet je niet verloochenen.”

De Julianalaan in Maasniel begint met het dominante aanzicht van Sijben Meubelen, aan de andere kant tekent de kerk even onmiskenbaar het silhouet van een klassiek dorp. Het typeert de positie van Maasniel, ooit een zelfstandig dorp, nu stadsdeel van Roermond. In 1959 opgeslokt door ‘de stad’ - het wringt nog steeds - heeft het zijn dorpse karakter nooit verloren. Datzelfde Maasniel, Neel in het dialect, heeft nu zijn eigen kunstbiënnale. Met de Julianalaan als kloppend hart.

Edwin Becker, hoofdconservator bij het Van Goghmuseum in Amsterdam, is een van de drijvende krachten achter de biënnale. Zelf afkomstig uit Maasniel wil hij samen met Laura Adams en Patricia Daemen de artistieke talenten uit het dorp een podium bieden. Beeldende kunst, performance, lezingen, fotografie, klassieke zang, architectuur en design, wat niet al. “Het is geen kunstbraderie”, benadrukt Becker, “het gaat om kunstenaars van wie je vaak het bestaan niet weet. Veel jonge talenten ook, die heel professioneel bezig zijn.”

Zoals Bas Hamans die met zijn grote schilderijen van koeienkarkassen kubisme mengt met graffiti. Of de tenor Mitch Raemaekers die liederen van Benjamin Britten ten gehore brengt. Er zijn foto’s van Geert Noij en een performance van Marianna Moralis, werkzaam bij een theatergezelschap in Bristol. Beeldhouwer-glazenier Frans Cox (1917-1997) is de enige niet levende kunstenaar maar mocht als lokale legende niet ontbreken. Hij voorzag menige kerk in de omgeving van beelden of glas-in-lood ramen. Op de avond van 13 oktober zullen buurtbewoners hun huizen in duisternis hullen zodat lichtontwerper Jaap van den Elzen zijn werk voor de eerste 'Bienneel' kan doen.

De kunstenaars van deze eerste editie zijn zorgvuldig geselecteerd, zegt Becker, maar ontkent niet dat er ook een hoge gunfactor bij zit. Daarom is er een Wunderkammer, waar ook werk van andere creatieve talenten uit Maasniel in een mooie expositie worden samengebracht. Becker: “Je wilt de dorpsgemeenschap erbij betrekken. En dat mensen op een heel andere manier naar dingen gaan kijken en met elkaar in contact komen. Dat is toch waar je kunst voor maakt.”

Eerder reisde Becker, die in het dorp te boek staat als ‘die man die iets met kunst doet’, voor een privéverzamelaar de halve wereld over. Londen, Florence, Rome, New York. En nog steeds is hij op pad. Wanneer ik hem spreek in de tuin van zijn (groot)ouderlijk huis is hij net terug van een paar dagen Wenen. Achter ons rijst als een uit de kluiten gewassen tuinhuis de voormalige bakovenfabriek op, het bedrijf van zijn opa, die van Duitse komaf was. Hoe komt het dat een globetrotter met een baan bij een van de succesvolste musea van Nederland zich opwerpt als de hoeder van de kunsten in een dorp? Becker is er meteen heel duidelijk over. “Ik woon in Maasniel en verblijf in Amsterdam voor mijn werk. Een thuisbasis, een solide plek, waar ook je verleden ligt, je moet dat niet verloochenen.”

Hij vindt het een geruststellende gedachte dat hij de lijn van zijn vader en grootvader voort kan zetten. Niet met het maken van bakovens, maar in de kunsten. Zijn vader studeerde dan wel aan Nijenrode, maar zang en piano hoorden gewoon bij de opvoeding. Zijn opa was voorzitter van de Philharmonie in Maasniel. Met het, ook financieel, nieuw leven blazen van het orkest in 1947 profileerde hij zich als plaatselijke mecenas. In de fabriek liet hij een piano zetten zodat er gerepeteerd kon worden. “Zo kon hij met eigen ogen zien of de leraar wel op tijd kwam. Als een instrument kapot was, dan reed hij zelf naar Roggel, naar de instrumentenmaker. Mijn opa haalde het graag dicht bij huis.”

Bienneel Maasniel, op 12, 13 en 14 in en rond de Julianastraat in Maasniel. www.bienneelemaasniel.nl