Brieven brengen naar Apulië

7000 km legde theatermaker Ief Gilis af om als Ief Postino brieven te bezorgen van Belgische Italianen aan vrienden of familie in hun geboorteland. Een eenvoudig concept dat veel teweeg kan brengen. Na een mini feel-good tv-serie zijn de zieleroerselen aan deze en gene zijde van de Alpen nu verwerkt in een theatervoorstelling.

Tien jaar geleden is hij naar Antwerpen verhuisd, maar iedere keer als hij op weg naar Limburg zijn geboortedorp Heusden-Zolder passeert, bekruipt hem een licht gevoel van heimwee. Hoe moest dat zijn voor al die Italiaanse gezinnen in Limburg die hun familie in hun thuisland moeten missen? Sommigen hebben decennialang geen voet meer op hun geboortegrond gezet.

Dat weeë gevoel in zijn maag was de kiem voor een nieuwe productie uit de koker van Circo Ripopolo van theatermaker Ief Gilis. Kleine voorstellingen met respect voor de tradities van circus en clownerie. Circo Ripopolo betekent letterlijk het circus herbevolken, het publiek opnieuw meenemen in deze bijzondere maar niet altijd op waarde geschatte kunstvorm.

Als een ouderwetse postbode brengt Gilis brieven van Italianen in Belgisch Limburg naar hun familie en vrienden in hun vaderland. In een gele Piaggio Ape, de typische Italiaanse gemotoriseerde driewieler, waar nu menig barista zijn koffie uit serveert. Zelf heeft hij geen Italiaanse roots maar hij begrijpt de zuiderse sentimenten wel. Wellicht omdat hij als Limburger en zoon van een mijnwerker opgegroeid is te midden van de Italiaanse gemeenschap. Kinderen van Italiaanse collega’s van zijn vader zaten bij hem in de klas. Altijd theater.

Dat het een briefwisseling moest worden stond voor Gilis vast. Nee, niet geïnspireerd door de film Il Postino, maar door zijn vrouw die genoeg had van de onpersoonlijke sms-jes, vluchtige appjes en sporadische mails. Een beetje moeite doen voor de mensen die je lief zijn, mocht wel weer. Zijn kinderen wisten niet eens meer wat post was. Een brief van de bank werd daar in ieder geval niet toe gerekend. Maar een heuse postkaart, dat is iets anders. Want sinds ze zelf weer kaarten schrijven naar familie en vrienden, krijgen ze ook kaarten terug.

De romantiek van een geschreven brief gecombineerd met de ontroerende, soms ook schrijnende, verhalen. Het is voer voor emo-tv. Maar dat mocht het niet worden, emo. Zijn eerste gedachte als theatermaker was helemaal geen TV. Maar bij België Een, de publieke zender, mocht hij vrij compromisloos zijn ding doen.
En nu komt er toch die theatershow. Het bloed kruipt immers waar het niet gaan kan. Zoveel verhalen te vertellen, dat kun je onmogelijk in een uitzendinkje van vier minuten stoppen. Die verhalen krijgen in woord, muziek en beeld hun plek op het podium en voor het voetlicht.

Alle verhalen blijven hem bij, maar in het bijzonder zijn bezoek aan Rosa en Vita Maria. Twee vrouwen uit Fasano, Puglia, in de hak van de laars, die een wens van hun nicht in België in vervulling lieten gaan. De as van haar moeder uitstrooien over haar geboortegrond. De urn stond al twee jaar stof te happen op de Belgische schouw. De ontmoeting tussen de vrouwen, die elkaar nog niet eerder gezien hadden, was als de wedergeboorte van een drieling. Italiaanse bloedbanden zijn sterk.
Maar ook in Italië is de hemel niet altijd blauw. Wat Gilis blijft achtervolgen, zijn de inmiddels volwassen kinderen van oud-mijnwerkers die in België zijn geboren en getogen maar die door het vroegpensioen van de pater familias op hun 17e of 18e in Italië terechtkwamen. Weg school, weg jeugdvrienden, weg vrijgevochten Belgisch liefje. Uiteindelijk hebben ze in het land van hun ouders noodgedwongen hun eigen leven opgebouwd maar het hart voor Limburg blijft kloppen. Met die verwrongen situatie moeten ze zien te leren leven. Een situatie waar ze zelf weinig keuze in hadden. Want in Italië heeft vader het nog altijd voor het zeggen.

Voor Fiorella is het anders. Zij is vanuit België naar Sicilië verhuisd voor de gezondheid van haar man. En haar leven, dat is nu daar. Terug naar België is voor haar niet aan de orde. Dat ze de speculoos en de stroop moet missen, daar valt nog overheen te komen. Haar broer mist ze wel. Gelukkig is daar Ief Postino. Met een brief. De allereerste brief van haar broer in haar hele leven. Het mooiste wat haar ooit is overkomen. Allez, dat denkt ze toch.